اصول کشت گیاهان گلخانه ای:
هر یک از گیاهان گلخانه ای برای داشتن رشد مطلوب نیاز به شرایط خاصی از نظر شدت نور، دمای روزانه، دمای شبانه، میزان رطوبت نسبی هوا و رطوبت خاک دارند.
برای تولید و پرورش تجاری گیاهان گلخانه ای با کیفیت بالا و در تمام طول سال باید شرایط محیطی مطلوب به همراه کنترل عوامل خسارت زا نظیر باد، طوفان های ویرانگر، سرما و یخبندان و … از طریق ساختمانی بنام گلخانه هستیم که به عنوان محیط کنترل شده مطرح می گردد.
با توجه به نیاز روزافزون بازار، چه از نظر تولید گل و گیاهان زینتی و چه از نظر سبزیجات و صیفی جات گلخانه ای خارج از فصل این روش تولید امروزه به یکی از سود آورترین بخش های کشاورزی تبدیل شده است که البته سرمایه گذاری اولیه فراوانی را نیز طلب می کند. با توجه به سرمایه گذاری زیادی که در این زمینه صورت می گیرد فقدان مدیریت صحیح در احداث گلخانه، انتخاب مکان، نوع گلخانه و پوشش آن باعث عدم بهره وری مناسب از سرمایه و امکانات خواهد شد.
مناسب ترین موقعیت برای گلخانه ها چیست؟
اسکلت گلخانه سایه ایجاد می کند و با توجه به زاویه تابش، این سایه ها متفاوت است. لزوم توجه به این امر به ویژه در تولید زمستانه گلخانه حائز اهمیت است، چرا که تغییرات اندکی در درصد نور رسیده به گیاهان گلخانه ای می تواند نقش بسزایی در کمیت و کیفیت تولید داشته باشد. موقعیت گلخانه باید به صورتی باشد که بیشترین مقدار نور را دریافت نماید. اولین انتخاب برای موقعیت گلخانه به صورت نمای جنوبی یا جنوب شرقی می باشد.
بهترین نور برای گیاهان، نور صبحگاهی است.
نور تمام روز بهترین شرایط را برای گیاه گلخانه ای فراهم می کند. البته نور تابیده شده از جانب شرق، به هنگام صبح، برای گیاهان کافی می باشد. نور صبح بیشترین مطلوبیت را داراست، زیرا که به گیاهان اجازه داده می شود که فرآیند تولید غذا را زودتر آغاز نمایند و این موضوع منجر به حداکثر رشد می شود. بالطبع انتخاب های بعدی، نمای جنوب غربی و نمای غربی می باشد. چرا که دریافت نور دیرتر صورت می گیرد. نمای شمالی کمترین مطلوبیت را دارد و فقط برای گیاهانی که نور کمی احتیاج دارند مناسب می باشد.
جریان هوا مطلوب در گلخانه چگونه است؟
گردش هوا در گلخانه ضروری است. وقتی که یک گیاه در معرض جریان هوای تازه در خارج از گلخانه باشد، هوای تازه در نزدیکی برگ ها تأمین شده و گیاه می تواند اکسیژن پس داده و از دی اکسید کربن تازه استفاده نماید. جریان هوا همچنین به پایین نگه داشتن رطوبت نسبی و کنترل دما در گلخانه کمک می نماید.
گلخانه های تجاری به همه نیازمندی های اشاره شده در بالا و حتی بیشتر از آن وابسته اند. در یک گلخانه تجاری هدف اصلی سود دهی است.
برای رسیدن به این هدف، گلخانه باید از لحاظ تأمین شرایط محیطی مطلوب کارآمد باشد. نور و دمای گلخانه باید به طور سخت و جدی کنترل شود. اخیراً کامپیوترها برای چنین کنترل هایی به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته اند.
گازهای سمی موجود در گلخانه باید جدی در نظر گرفته شوند.
همچنین وجود گازهای سمی و گرد و غبار در گلخانه ممکن است یک مشکل جدی باشد که این گازها شامل مونواکسیدکربن، اکسید نیتروژن و دی اکسید نیتروژن می باشند، که ممکن است از وسایل حرارتی متصاعد شوند.
جهت کنترل شرایط محیطی گلخانه چه کارهایی باید انجام داد؟
فعالیت های شیمیایی صورت گرفته در فرآیند فتوسنتز گیاهان، مستقیماً متأثر از شرایط محیطی می باشد که برای این کار به عواملی مانند دما، شدت نور، وجود آب و مواد غذایی وابسته است.
تنفس گیاه نسبت به دمای محیطی متفاوت می باشد که محدوده دمایی توصیه شده برای بیشتر گیاهان گلخانه ای که منجر به بالاترین بازده فتوسنتزی می شود، چیزی بین 50 تا 85 درجه فارنهایت می باشد. بنابراین بدون توجه به این که گلخانه برای چه کاری مورد استفاده قرار می گیرد، باید محیط آن کنترل شده باشد. این کار برای سلامت گیاهان گلخانه ضروری می باشد.